Roddelen over de baas op je weblog? Ontslag!

DOOR MIRJAM VAN IMMERZEEL:

Leuk al die weblogs op internet. Maar werknemers lopen het risico op ontslag. Als ze bijvoorbeeld uit de school klappen over hun werkgever, of zich uitleven in beledigingen aan het adres van collega's.

Het blijft een lul, die baas van mij', kopt ene Daphne uit Rotterdam boven de zoveelste klaagzang over haar leidinggevende in haar weblog. Meer dan dat haar werkgever een zakelijke dienstverlener is met vestigingen in Maastricht en Rotterdam en dat Daphne in een commerciele functie werkt, komen we niet te weten. Alleen een toevallig voorbijsurfende baas of collega zou de ontevreden blogger kunnen herkennen van de actiefoto's van haar eerste parachutesprong. Naief? Deze Daphne maakt het niets meer uit; haar arbeidscontract liep onlangs af en ze heeft zich toch mooi anoniem kunnen afreageren, en publique.

Klagen over de baas was al een nationale sport voor werknemers, vooral nu velen daadwerkelijk wat te klagen hebben. Reorganisaties, ontslagronden, irritante collega's en incompetente bazen genoeg om mensen een mopperexcuus te geven. Een beetje moderne werknemer haalt tegenwoordig zelf zijn gram, door bijvoorbeeld eens flink uit te halen over misstanden in de krant, op internetfora of nog beter: op zijn eigen weblog.

Sinds de opkomst van deze digitale dagboeken op internet kan een klacht sneller en anoniem een groter publiek bereiken. Naar schatting zou Nederland inmiddels 600 duizend weblogs tellen. Hoewel een flink deel van deze logs nauwelijks wordt onderhouden en bezocht, hebben de mensen erachter een ding gemeen: ze willen gehoord worden.

Het is emancipatie ten top, iedereen kan publiceren', zegt advocaat Caspar Wenckebach. Voor freelancers, politici en topmannen is een weblog een leuke manier om zich te profileren en om zichzelf een sympathiek en professioneel aura te geven. Maar als werknemer loop je grote risico's zodra je over je werk blogt.'

Wenckebach staat op dit moment internetprovider Lycos bij in een zaak voor de Hoge Raad waarin het allemaal draait om de persoonlijke gegevens van iemand die op zijn site een postzegelhandelaar anoniem beschuldigt van oplichterij. Als de postzegelhandelaar wint en die gegevens krijgt, kan dat ook gevolgen hebben voor webloggers die hun werkgevers anoniem afbranden. Werkgevers willen natuurlijk graag weten wie erachter zit. Smaad, bedreiging of schending van de geheimhoudingsplicht zijn allemaal redenen voor ontslag', aldus Wenckebach.

Tot dusver zijn in Nederland nog weinig webloggende werknemers ontslagen. De oogst van dit jaar is een gedetacheerde IT'er die mocht vertrekken toen uitkwam dat hij zich op zijn log had uitgeleefd met een bloederig fantasieverhaal over een moordpartij onder collega's. In de Verenigde Staten en Groot-Brittannie zijn al veel spraakmakende ontslagzaken geweest. Het is volgens Wenckebach een kwestie van tijd alvorens zich meer zaken zullen voordoen in Nederland. Het is zo gemakkelijk geworden om na een rotdag thuis achter de computer te kruipen om je met een stukje eens flink af te reageren', zegt hij. Schoot je vroeger misschien uit je slof op een verjaardag na een borrel te veel, nu stuur je met een klik je frustraties de hele wereld in. Chatten is nog linker: het is directer dan een weblog en onbedoeld kan een werknemer zelfs makkelijk bedrijfsgeheimen lekken via een chatbox. Een productontwikkelaar die bijvoorbeeld in een chatroom meldt dat hij baalt van zijn nieuwe project kan op die manier wel eens onbedoeld een nieuwsbericht de wereld insturen met alle nare gevolgen van dien.

'Bedrijven hebben nog amper regels voor webloggende werknemers, zegt Mieke Kreunen. Zij onderhoudt zelf een weblog en doet voor haar doctoraalscriptie onderzoek naar webloggend personeel, als eerste in Nederland.

Uit haar peiling onder ruim vijfhonderd webloggende werknemers tot dusver, blijkt dat driekwart soms tot vaak over het werk of over collega's schrijft en dat de meesten aan zelfcensuur doen. Velen vertellen niet op hun werk dat ze een weblog bijhouden. Kreunen: Maar er zijn ook nog zat werknemers die ronduit naief zijn en het wel rondbazuinen. Ze wanen zich anoniem, net als mensen die in hun auto in de file hun neus zitten te peuteren. Een kleine groep web-loggers vindt dat je altijd alles moet kunnen opschrijven. Blijkt vervolgens dat dit negatieve gevolgen heeft, dan zien ze dat als een beperking van hun vrijheid van meningsuiting.

'Tot voor kort schreef Barbara de Zoete veel over haar werk op haar weblog. Geen moordfantasieen, zoals de ontslagen IT'er, en ook niet over bedrijfsgeheimen. Ze wist wel beter, ze werkte immers sinds jaar en dag bij het ministerie van Defensie. De logs gingen over wat ze zoal meemaakte met collega's en bazen. Ze gebruikte alleen voornamen en de toon en de inhoud kwamen overeen met een doorsnee gesprek bij de koffieautomaat.

Een leuke uitlaatklep, vond De Zoete. Eigenlijk ook niets bijzonders, dacht ze. Maar toen steeds meer collega's gingen meelezen, ontstond er een felle discussie. De kwestie escaleerde en de weblogster kreeg zelfs de militaire inlichtingendienst aan haar bureau. Ik werd onderwerp van een uitgebreid intern onderzoek. Dat was heel ingrijpend. Ik werd bijvoorbeeld verzocht om niet op mijn werkplek te komen. Ze zoeken alles over je uit, ook prive. Omdat ik geen militaire geheimen had gelekt en niet de privacy van mensen had geschonden, was de conclusie dat ik niets fout had gedaan. Ze konden mij in ieder geval niet ontslaan.

'Er waren wel vervelende gevolgen. De Zoete kreeg een verbod te bloggen over haar werk en ze werd overgeplaatst naar een andere plek. Via haar gekuiste blog kijkt ze inmiddels om naar een andere functie. Het nare is dat ik nog steeds niet weet welke collega's over mijn weblog hebben geklaagd bij de leiding. Maar misschien was ik ook naief. Nu denk ik vaker: wat zal die persoon ervan vinden, of zijn vrouw, voordat ik iets op internet zet.'

www. volkskrant.nl Artikel geplubliceerd in de Volkskrant op 16 september 2005